4.2.1. STAN ŚRODOWISKA A CZYSTOŚĆ POWIETRZA I HAŁAS
Zanieczyszczenia powietrza w sposób istotny wpływają na zdrowie ludzi, powodując wiele dolegliwości układu oddechowego i krwionośnego. Największy ich wpływ obserwuje się w rejonach przemysłowych i zurbanizowanych, a najbardziej narażone są: dzieci, osoby starsze oraz ludzie z chorobami dróg oddechowych. Zanieczyszczone powietrze ma również negatywny wpływ na kondycję ekosystemów oraz niszczenie materiałów (np. korozja metali).
Do czynników zanieczyszczających powietrze zalicza się: gazy, ciecze, ciała stałe obecne w powietrzu, ale nie będące jego naturalnymi składnikami lub też substancje występujące w ilościach wyraźnie zwiększonych w porównaniu z naturalnym składem powietrza. Wśród substancji zanieczyszczających atmosferę najczęściej spotyka się: dwutlenek siarki, tlenki (w tym dwutlenek) azotu, tlenek węgla, zanieczyszczenia pyłowe oraz wchodzące w ich skład metale ciężkie
i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.
Źródła zanieczyszczeń powietrza są powiązane z działalnością człowieka (tzw. źródła antropogeniczne np. procesy energetycznego spalania paliw, przemysłowe procesy technologiczne, emisje z sektora komunalno-bytowego) oraz z procesami przebiegającymi w otaczającym środowisku (tzw. źródła naturalne np. lokalna erozja skał i gleb, emisja z terenów zielonych obejmująca pyłki roślinne, pyły nawiewne i kosmiczne). Główne źródła emisji zanieczyszczeń powietrza (przemysł, gospodarstwa domowe, usługi komunalne, komunikacja) skupiają się na terenach zurbanizowanych i uprzemysłowionych.
Według danych GUS w 2011 r. szacunkowo ok. 3,3% emitowanych do powietrza w Polsce zanieczyszczeń pyłowych oraz 1,2% zanieczyszczeń gazowych pochodziło
z województwa podkarpackiego. To relatywnie mały udział w skali kraju. Pod względem emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł przemysłowych, województwo podkarpackie znajduje się corocznie na jednym z ostatnich miejsc w Polsce. W 2011 roku było to 14 miejsce w Polsce w całkowitej emisji gazowej oraz 13 ze względu na emisję zanieczyszczeń pyłowych.
Według danych GUS w 2011 r. na terenie województwa podkarpackiego zlokalizowanych było 84 zakłady szczególnie uciążliwe dla czystości powietrza, które łącznie wyemitowały 22 451 Mg zanieczyszczeń gazowych (bez CO2) oraz pyłowych do atmosfery.
Wykres 218. Zanieczyszczenia wyemitowane do atmosfery (bez CO2) z zakładów szczególnie uciążliwych w województwie podkarpackim w 2011 r.
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie na podstawie danych GUS
Wykres 219. Emisja zanieczyszczeń gazowych (bez CO2) z zakładów szczególnie uciążliwych w Polsce w latach 2009-2011
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie
W 2011 roku na urządzeniach oczyszczających w województwie podkarpackim zatrzymanych i zneutralizowanych zostało 12 655 Mg zanieczyszczeń gazowych oraz 362 301 Mg zanieczyszczeń pyłowych. Wśród zanieczyszczeń zatrzymanych na urządzeniach oczyszczających dominowały pyły (96,6%).
Monitoring stanu powietrza w województwie prowadzony jest regularnie przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie i obejmuje dwie oddzielne strefy tj. miasto Rzeszów oraz strefę podkarpacką, którą stanowi pozostały obszar województwa.
W oparciu o wyniki uzyskane w trakcie badań w 2011 roku stwierdzono, że teren województwa pokrywają znaczne obszary, na których powietrze charakteryzuje się dobrą jakością. W perspektywie lat zmniejszeniu uległ wpływ emisji przemysłowej na jakość powietrza w województwie. Natomiast w regionie nadal bardzo znacząca jest skala zanieczyszczeń z tzw. emisji niskiej (sektor komunalno-bytowy) oraz z emisji komunikacyjnej. Stwierdzono także, że skala zanieczyszczenia powietrza zauważalnie zwiększa się w tzw. okresach grzewczych.
Odnosząc się do jakości powietrza w województwie, w oparciu o dane uzyskane w toku pomiarów przeprowadzonych przez WIOŚ w 2011 roku, stwierdzono że:
zanieczyszczenia gazowe, tj. dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla, benzen
i ozon (w kryterium ochrony zdrowia) oraz dwutlenek siarki, tlenki azotu i ozon
(w kryterium ochrony roślin) osiągnęły na terenie województwa niskie wartości stężeń, nie wpływając negatywnie na stan zdrowia ludzi jak i wegetację roślin. Obie monitorowane strefy zaliczone zostały do klasy A, poza poziomem celu długoterminowego dla ozonu,
w regionie utrzymuje się duże zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM10 co powoduje, że obie objęte monitoringiem strefy zaliczone zostały do klasy C w kryterium ochrony zdrowia,
dla metali w pyle PM10 (arsen, kadm, nikiel, ołów) wartości odniesienia zostały dotrzymane na obszarze całego województwa. Pozwoliło to na zakwalifikowanie stref z terenu województwa podkarpackiego pod względem zanieczyszczenia powietrza tymi substancjami do klasy A,
średnioroczne stężenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 przekroczyły wartość docelową we wszystkich punktach pomiarowych, co było podstawą dla zaliczenia stref miasto Rzeszów i podkarpackiej do klasy C,
stwierdzono znaczne zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM2,5. Strefy miasto Rzeszów i podkarpacka zostały zakwalifikowane do klasy C. Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej Nr 2008/50/UE, poziom pyłu PM2,5 powinien zostać obniżony do roku 2015.
Pomimo generalnie zadawalającej jakości powietrza na obszarze województwa, w miarę rozwoju technik badawczych oraz wprowadzania metodologii badań i standardów Unii Europejskiej, ujawniły się problemy związane z przekroczeniami standardów emisyjnych pyłów PM10 i PM2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu w pyle PM10. Oprócz miasta Rzeszów na terenie województwa przekroczenia norm stwierdzono na stacjach pomiarowych zlokalizowanych na terenach miast z intensywną zabudową mieszkaniowo-usługową i znaczną intensywnością ruchu samochodowego.
Wyniki badań monitoringowych realizowanych w Polsce przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska w zakresie pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu w pyle PM 10 w 2011 r. potwierdzają, że problem przekraczania standardów jakości powietrza w Polsce występuje na terenie całego kraju, w tym również w województwach sąsiadujących z województwem podkarpackim. Z województw sąsiednich w szczególności dotyczy on małopolskiego.
Stopień zanieczyszczenia powietrza w województwie podkarpackim, w stosunku do innych rejonów Polski jest stosunkowo niski. Głównym problemem są przekroczenia standardów określonych dla pyłów oraz benzo(a)pirenu. Na ich wysokie stężenie oddziałują także transgraniczne przepływy mas zanieczyszczonego powietrza z krajów sąsiednich oraz z sąsiadujących województw. Główne źródła emisji zanieczyszczeń powietrza, tj. przemysł, źródła indywidualne i komunalne, komunikacja, skupiają się przede wszystkim na terenach zurbanizowanych i uprzemysłowionych znajdujących się w regionie.
Na podstawie danych Departamentu Ochrony Środowiska UMWP w Rzeszowie w oparciu o Raport WIOŚ w Rzeszowie w 2011 r. na obszarze 25,0% powierzchni województwa podkarpackiego występowały przekroczenia standardów jakości powietrza.
W roku 2013 wartość tego wskaźnika wyniosła 36%, ale już w 2014 r. jedynie na obszarze 6,4% powierzchni województwa wystąpiły przekroczenia standardów jakości powietrza.
Do najpowszechniejszych czynników występujących w otoczeniu człowieka należy hałas. Jest on uznawany za składową zanieczyszczeń środowiska. W szczególności komfort akustyczny jest znoszony przez hałas komunikacyjny (lotniczy, drogowy czy kolejowy) oraz hałas przemysłowy. Na terenie Polski poziom hałasu w terenie (zwłaszcza w miastach) znacznie przekracza wartości dopuszczalne, np. poziom hałasu przekraczający 70 dB występuje na ok. 75% ulic w Poznaniu, ok. 67% w Warszawie, a ok. 50% w Gdańsku. W aglomeracjach miejskich na klimat akustyczny wpływa głównie hałas komunikacyjny (ruch drogowy czy szynowy).
Na hałas przekraczający dopuszczalne wartości (ponad 60 dB) są narażeni mieszkańcy co najmniej 20% powierzchni kraju. Główną metodą ochrony przed hałasem w środowisku jest właściwe planowanie przestrzenne i projektowanie obiektów urbanistyczno-architektonicznych (z zastosowaniem materiałów i urządzeń przeciwhałasowych, podkładów antywibracyjnych itp.).
Jednym z podstawowych źródeł hałasu są poruszające się pojazdy samochodowe. Z racji wzrastającego ruchu drogowego, ulega on zwiększeniu. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad przeprowadziła w 2010 roku na terenie województwa podkarpackiego badania średnio dobowego ruchu pojazdów oraz odniosła je do wyników pomiarów z roku 2005. Uzyskane wyniki przedstawiają się następująco:
• drogi krajowe o randze międzynarodowej – 12 535 poj./h, wzrost ruchu o 17%,
• drogi krajowe – 7 582 poj./h, wzrost ruchu o 21%,
• drogi wojewódzkie – 3 792 poj./h, wzrost ruchu o 25%.
Natężenie ruchu samochodowego na drogach krajowych sklasyfikowało województwo podkarpackie na 9 miejscu wśród województw Polski, zaś na drogach wojewódzkich – na miejscu 6. Największy hałas komunikacyjny w województwie towarzyszy drogom Nr 4 (E-40), a następnie Nr 9 (E-371), Nr 19 i Nr 28, magistrali kolejowej Nr E30/C-E30, a także lotnisku Rzeszów-Jasionka. Stwierdzono zanikanie ciszy nocnej w obszarach bezpośrednio sąsiadujących z ciągami komunikacyjnymi.
Wykonane w 2010 r. przez WIOŚ w Rzeszowie, w ramach Państwowego monitoringu środowiska, pomiary poziomu hałasu drogowego w miastach: Przemyśl, Krosno oraz Strzyżów dowiodły, że w każdym z wytypowanych w tych miastach punktach pomiarowo-kontrolnych, przekroczone zostały dopuszczalne standardy akustyczne w stosunku do funkcji spełnianych przez dany teren. Uzyskane wyniki w Przemyślu i Strzyżowie wskazują na dużą, zaś w Krośnie na dużą i bardzo dużą, uciążliwość hałasu drogowego, panującego w najbliższym otoczeniu badanych ulic.
Jak wykazały badania, ponadnormatywny hałas przemysłowy w województwie jest emitowany przez niewielkie zakłady produkcyjne, usługowe, w tym prowadzące działalność rozrywkową. Najczęściej hałas wywołują źródła punktowe (maszyny, urządzenia chłodnicze, wentylacyjne i klimatyzacyjne) oraz liniowe (taśmociągi, hale produkcyjne)
.
Reasumując problematykę obejmującą hałas w województwie, należy stwierdzić, że:
• województwo należy do regionów o średnim natężeniu hałasu w Polsce,
• poziom hałasu w województwie (głównie ze źródeł komunikacyjnych) zwiększa się, jednak prowadzone są prace, których efektem jest tłumienie lub rozpraszanie emitowanych dźwięków,
• z racji prowadzonych prac, w najbliższych latach powinien zmniejszyć się poziom hałasu
w mieście Rzeszowie.
4.2.2. GOSPODARKA ODPADAMI
Źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są:
- gospodarstwa domowe,
- obiekty infrastruktury takie jak: handel, usługi i rzemiosło, szkolnictwo, przemysł w części „socjalnej”, obiekty turystyczne, targowiska i inne.
W 2014 r. w naszym kraju zostało zebranych 10 330 tys. ton odpadów komunalnych. Na terenie województwa podkarpackiego zebrano łącznie około 381 tys. ton odpadów komunalnych, w tym około 310 tys. ton odpadów zmieszanych. W przeliczeniu na 1 mieszkańca zebrano w kraju 268 kg. W podkarpackim wartość tego wskaźnika wyniosła 179 kg na 1 mieszkańca (14 miejsce w kraju). Najwięcej odpadów komunalnych ogółem zebrano w śląskim (1 552 tys. ton), również w przeliczeniu na 1 mieszkańca województwo to dominowało w kraju (338 kg na 1 mieszkańca). Spośród odpadów komunalnych w kraju przeważały odpady zmieszane, których zebrano 8 281 tys. ton. Najwięcej w śląskim (1 187 tys. ton). Najmniej odpadów ogółem w skali kraju w świętokrzyskim (199 tys. ton), co stanowiło 157 kg na 1 mieszkańca tego województwa (16 miejsce w kraju). Odpadów zmieszanych zebrano w świętokrzyskim 147 tys. ton (16 miejsce w kraju). W podkarpackim zebrano w tym roku 310 tys. ton odpadów zmieszanych (11 miejsce w kraju).
Wykres 220. Odpady komunalne zebrane według województw w 2014 r.
Opracowanie własne na podstawie Ochrona środowiska 2015, GUS, Warszawa 2015
W 2014 r. selektywnie zebrano w kraju 2 050 tys. ton odpadów. Najwięcej takich odpadów zebrano w śląskim (365 tys. ton), najmniej w podlaskim (38 tys. ton). W podkarpackim zebrano selektywnie 71 tys. ton odpadów (11 miejsce w kraju).
W 2014 r. zebrano w kraju 241 tys. ton papieru i tektury, 411 tys. ton szkła oraz 314 tys. ton tworzyw sztucznych. Najwięcej papieru i tektury zebrano w mazowieckim (38 tys. ton), najwięcej szkła w śląskim (59 tys. ton), najwięcej tworzyw sztucznych również w śląskim (59 tys. ton). Najmniej takich odpadów zebrano w podlaskim: 4 tys. ton papieru i tektury, 8 tys. ton szkła, 4 tys. ton tworzyw sztucznych. W podkarpackim w roku zebrano 9 tys. ton papieru i tektury (9 miejsce w kraju razem
z łódzkim), 23 tys. ton szkła (9 miejsce w kraju)i 14 tys. ton tworzyw sztucznych (9 miejsce w kraju razem z zachodniopomorskim).
Wykres 221. Odpady zebrane selektywnie: papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne w 2014 r.
Opracowanie własne na podstawie Ochrona środowiska 2015, GUS, Warszawa 2015
W 2014 r. zebrano w kraju 213 tys. ton odpadów wielkogabarytowych i 584 tys. ton odpadów biodegradowalnych. Najwięcej takich odpadów zebrano w województwie śląskim: 44 tys. ton wielogabarytowych i 122 tys. ton biodegradowalnych, najmniej w świętokrzyskim: 4 tys. ton wielkogabarytowych i 2 tys. ton biodegradowalnych. Województwie podkarpackim zebrano w tym czasie 5 tys. ton odpadów wielkogabarytowych (12 miejsce w kraju razem z podlaskim) i 11 tys. ton odpadów biodegradowalnych (14 miejsce w kraju).
Wykres 222. Odpady zebrane selektywnie: wielkogabarytowe i biodegradowalne w 2014 r.
Opracowanie własne na podstawie Ochrona środowiska 2015, GUS, Warszawa 2015
Najwięcej metali zebrano w województwie mazowieckim (4 tys. ton), najwięcej tekstyliów w śląskim (5 tys. ton). W podkarpackim zebrano 2 tys. ton metali i 3 tys. ton tekstyliów.
Wykres 223. Odpady zebrane selektywnie: metale i tekstylia w 2014 r.
Opracowanie własne na podstawie Ochrona środowiska 2015, GUS, Warszawa 2015
W województwie podkarpackim na wsi w 2014 r. funkcjonowało 12 składowisk odpadów, spośród 284 funkcjonujących w kraju. Łączna powierzchnia składowisk w Polsce wynosiła 1 258,3 ha, z których 44,7 ha stanowiła powierzchnia składowisk odpadów w podkarpackim. Najwięcej składowisk zlokalizowanych było w lubelskim 41 szt., największą powierzchnię zajmowały w wielkopolskim – 179,0 ha.
Wykres 224. Składowiska odpadów komunalnych na obszarach wiejskich w 2014 r.
Opracowanie własne na podstawie: Ochrona środowiska 2015, GUS, Warszawa 2015
W 2011 r. na podstawie danych Departamentu Ochrony Środowiska UMWP w Rzeszowie w województwie podkarpackim redukcja odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska w stosunku do wytworzonych w 1995 r. wyniosła 69,0%. W 2013 r. wartość tego wskaźnika wyniosła 65,35%, a w 2014 r. 81%.
4.2.3. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA
Dla potrzeb planowania w gospodarowaniu wodami i monitoringu jakości zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE oraz regulacjami zawartymi
w krajowym ustawodawstwie, wody powierzchniowe zostały podzielone na tzw. jednolite części wód (jcw). Jednolitą część wód może stanowić np.: naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, strumień, potok, jezioro, rzeka z dopływami lub odcinek rzeki. Przy identyfikacji części wód uwzględnione zostały uwarunkowania i czynniki geograficzne oraz hydrologiczne. Ze względu na zróżnicowanie warunków środowiskowych poszczególnych rzek Ramowa Dyrektywa Wodna wymaga wydzielenia różnych typów wód.
Jednolite części wód rzecznych na obszarze województwa podkarpackiego reprezentują 11 spośród 26 typów rzek polskich. Najwięcej części wód przypisanych zostało do typu 12 - potok fliszowy, typu 17 - potok nizinny piaszczysty oraz typu 16 - potok nizinny lessowy lub gliniasty.
Monitoring jakości wód powierzchniowych ustanowiony jest w celu uzyskania informacji o stanie ekologicznym (lub potencjale ekologicznym w przypadku wód silnie zmienionych i sztucznych) i stanie chemicznym wód powierzchniowych oraz oceny wymagań określonych dla obszarów chronionych.
Do obszarów chronionych zalicza się jednolite części wód przeznaczone do poboru wody na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, przeznaczone do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych oraz obszary przeznaczone do ochrony siedlisk lub gatunków, ustanowionych w ustawie o ochronie przyrody (2004), dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie, obszary wrażliwe na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych oraz obszary narażone na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych.
Stan ekologiczny jednolitych części wód powierzchniowych (potencjał ekologiczny w przypadku wód silnie zmienionych i sztucznych) wyznaczają elementy biologiczne, charakteryzujące występowanie w wodach różnych zespołów organizmów, wspomagane przez elementy hydromorfologiczne i elementy fizykochemiczne. Stan ekologiczny klasyfikuje się przez nadanie im jednej z pięciu klas jakości: I klasa - stan bardzo dobry, II klasa - stan dobry, III klasa - stan umiarkowany, IV klasa - stan słaby, V klasa - stan zły. W przypadku potencjału ekologicznego części wód silnie zmienionych lub sztucznych I klasa oznacza maksymalny potencjał, II klasa - dobry potencjał, III klasa - umiarkowany potencjał, IV klasa - słaby potencjał i V klasa - zły potencjał ekologiczny.
Stan chemiczny określany jest na podstawie grupy wskaźników chemicznych, które charakteryzują występowanie w wodach substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających, i klasyfikowany jest jako dobry lub poniżej dobrego.
Stan wód powierzchniowych ocenia się, porównując wyniki klasyfikacji stanu ekologicznego (lub potencjału ekologicznego dla wód silnie zmienionych i sztucznych) oraz stanu chemicznego, i określa się jako dobry lub zły.
Monitoring jakości wód powierzchniowych prowadzony jest cyklicznie, w okresach odpowiadających sześcioletnim cyklom planowania w gospodarowaniu wodami. Sieć monitoringową tworzy 105 punktów pomiarowo-kontrolnych, przy czym realizacja programu badań rozdzielona jest na kolejne lata w cyklach 2010-2012 i 2013-2015, stanowiących części sześcioletniego (od 2010 do 2015) cyklu gospodarowania wodami.
W 2010 r., na podstawie badań rzek w ramach monitoringu operacyjnego, sporządzona została klasyfikacja stanu ekologicznego w 18 jednolitych częściach wód i potencjału ekologicznego w 9 silnie zmienionych jednolitych częściach wód. Dobry stan lub potencjał ekologiczny stwierdzono w 4 częściach wód (14,8% wszystkich klasyfikowanych części wód), położonych w zlewniach: Wisłoki ( jcw: Jasiołka do Panny i Wisłoka od Potoku Chotowskiego do Rzeki) oraz Osławy (jcw: Osława do Rzepedki i Kalniczka). Stan/potencjał umiarkowany charakteryzował 20 jednolitych części wód, tj. 74,1% wszystkich monitorowanych. Słaby stan ekologiczny lub potencjał ekologiczny stwierdzono w 3 jednolitych częściach wód (11,1% badanych), położonych w zlewni rzeki Wisłok (jcw: Ślączka, Stobnica do Łądzierza i Mrowla). Wód w bardzo dobrym i złym stanie ekologicznym nie stwierdzono.
Przy klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego jednolitych części wód uwzględniane są substancje szczególnie szkodliwe z grupy zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych. Badania wykazały występowanie substancji szczególnie szkodliwych w stężeniach przekraczających wartości dopuszczalne w dwóch częściach wód: Mokrzyszówka (bor) i Trzebośnica od Krzywego do ujścia (fenole). W przypadku Mokrzyszówki stężenie boru związane jest z występowaniem w zlewni złóż siarki rodzimej.
W 8 jednolitych częściach wód powierzchniowych monitorowane były wybrane substancje chemiczne (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, kadm, trichlorometan, trichloroetylen), które posłużyły do klasyfikacji stanu chemicznego. Stężenia wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (sumy benzo(g,h,i)-perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu) przekroczyły poziom dopuszczalny dla stanu dobrego w jcw: Wisłoka od Rzeki do Potoku Kiełkowskiego i San od Wołosatego do zbiornika Solina. Występowanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w wodach Sanu jest zjawiskiem charakterystycznym dla zlewni i związane jest z udokumentowanymi złożami ropy naftowej oraz spotykanymi naturalnymi wyciekami ropy na powierzchnię terenu.
Jednolite części wód powierzchniowych wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia badane są corocznie. W grupie monitorowanych wód znajdują się zbiorniki zaporowe Solina na Sanie i Besko na Wisłoku oraz cieki zaopatrujące w wodę duże ośrodki miejskie województwa podkarpackiego: Rzeszów, Przemyśl, Krosno, Mielec, Jasło, Dębicę, Jarosław, Brzozów. Ocena wód polega na przypisaniu ich do kategorii jakości A1, A2 lub A3, określających sposób ich uzdatniania w zależności od stopnia zanieczyszczenia.
Badania przeprowadzone w 2010 r. w 17 punktach pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych powyżej głównych ujęć wody powierzchniowej w województwie, nie pozwoliły na przyznanie im kategorii A1, która określa wody wymagające prostego uzdatniania fizycznego i dezynfekcji.
W 5 punktach pomiarowo-kontrolnych (m.in. zbiornik Solina i Besko) wody zaklasyfikowane zostały do kategorii A2, charakteryzującej wody dobrej jakości, wymagające uzdatniania fizycznego i chemicznego oraz dezynfekcji. W 6 punktach badane wody zaliczono do kategorii A3 (wymagane wysokosprawne uzdatnianie i dezynfekcja), natomiast w pozostałych 6 punktach (m.in. powyżej ujęć dla Rzeszowa, Sanoka, Dębicy, Mielca, Jarosławia) nie zostały spełnione wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do pozyskiwania wody pitnej.
O jakości wód decydowały najczęściej wskaźniki mikrobiologiczne. W 2010 r. zaobserwowano wyższy, niż w roku poprzednim, poziom zanieczyszczenia bakteriologicznego wód w rzekach, głównie w zlewni Wisłoki i Sanu. Jedną z przyczyn takiego stanu były zmienne warunki hydrometeorologiczne, następujące po sobie okresy wysokich stanów wód w rzekach, przede wszystkim jednak dwie powodzie, które dotknęły obszar województwa podkarpackiego.
Mapa 65. Jakość wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w województwie podkarpackim w 2010 r.
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie
Województwo podkarpackie posiada w skali kraju znaczne zasoby wodne. Główną ich składową stanowią wody powierzchniowe. Rzeki wypływające z obszaru województwa (nie dotyczy Wisły), prowadzą 8% zasobów krajowych (według szacunków w roku średnim) wody pitnej. Bardzo wysoka zmienność przepływów w czasie, wynikająca ze zróżnicowania warunków hydrologicznych w poszczególnych latach i górskiego charakteru większości rzek województwa, wpływa na dyspozycyjność zasobów wód powierzchniowych. Generalnie zasoby wód województwa są nierównomiernie rozmieszczone (w północno - zachodniej części regionu zasoby wód są większe niż w południowej), a ich wielkość jest zmienna.
W części południowej okresowo występują niedobory w zaopatrzeniu w wodę. Większa dostępności do wody w północno-zachodniej części regionu wynika z faktu, iż oprócz wód powierzchniowych, są tam dostępne wody podziemne. Wg danych GUS zasoby eksploatacyjne wód podziemnych w województwie podkarpackim w 2010 roku wynosiły ok. 504 hektometrów sześciennych na rok. To nieduża wielkość. Mniejszymi zasobami takich wód w skali Polski dysponowało tylko województwo opolskie.
Wody powierzchniowe (cieki wodne) w województwie charakteryzują się nierównomiernymi przepływami, a z racji występujących zanieczyszczeń, stanowią gorsze źródło zaopatrzenia w wodę dla celów konsumpcyjnych, niż wody podziemne.
Generalnie zaopatrzenie w wodę w województwie odbywa się różnymi sposobami:
• z ujęć wód powierzchniowych,
• z ujęć wód wgłębnych (podziemnych);
• ze studni kopanych lub wyżej położonych samowypływowych źródeł wodnych, z których transport wody odbywa się pojedynczymi odcinkami sieci wodociągowej do kilku lub kilkunastu gospodarstw, a wydajność cechuje się sezonową zmiennością.
Dominujące źródło zaopatrzenia w wodę dla celów komunalnych i przemysłowych w regionie stanowią wody powierzchniowe Wisły i zlewni jej dopływów: Wisłoki oraz Sanu i Wisłoka.
W ostatnich latach zapotrzebowanie sektora komunalnego na wody powierzchniowe w województwie utrzymuje się na zbliżonym poziomie. Największe pobory wód do celów komunalnych obserwuje się w miastach: Rzeszów, Krosno, Jarosław, Mielec i Przemyśl. Wielkość poboru wód w komunalnych ujęciach powierzchniowych województwa wyniosła w 2007 roku - 42,8 hm3, natomiast w 2008 r. - 43,1 hm3. W 2009 r. wielkość poboru wody ogółem na cele komunalne w największych ujęciach wód w województwie, wyniosła ok. 69,8 hm3, z czego wody powierzchniowe stanowiły 59% udziału (ok. 41,2 hm3). Z kolei w 2010 r. wielkość poboru wody w głównych ujęciach komunalnych województwa wyniosła ogółem ok. 70,9 hm3, w czym ok. 60 % poboru (ok. 42,5 hm3)) pochodziło z ujęć wód powierzchniowych. W 2010 r. wzrosło zapotrzebowania na wodę pitną w mieście Rzeszowie oraz w powiatach: dębickim, stalowowolskim, jarosławskim i mieleckim. Na pozostałych obszarach województwa nie odnotowano znaczących zmian w poborze wody na cele komunalne.
Na podstawie danych WIOŚ w Rzeszowie w 2011 r. na terenie województwa podkarpackiego wody powierzchniowe w dobrym stanie stanowiły 14,8%. W 2012 r. odsetek wód powierzchniowych w dobrym stanie stanowił 18,2%. W kolejnym roku wody w dobrym stanie stanowiły 21,2%, a w 2014 r. - 16,2%. Jednakże wartości tego wskaźnika nie są porównywalne w kolejnych latach bowiem WIOŚ bada wybrane obszary wodne.
Jednym z głównych problemów gospodarki wodnej w województwie podkarpackim jest zanieczyszczenie wód powierzchniowych związane z emisją ścieków komunalnych.
W województwie w 2012 roku funkcjonowały 229 zbiorcze oczyszczalnie ścieków komunalnych, co stanowiło 8,2% wszystkich oczyszczalni w Polsce (4 miejsce w kraju). Obok zbiorczych oczyszczalni ścieków funkcjonują w naszym kraju również indywidualne wiejskie oczyszczalnie ścieków. Najwięcej takich oczyszczalni w 2012 r. zarejestrowano w województwie lubelskim – 16 187 i w województwie kujawsko-pomorskim – 14 930. W województwie podkarpackim takich oczyszczalni funkcjonowało najmniej w kraju – 641 szt., co stanowiło zaledwie 0,6% indywidualnych oczyszczalni w kraju.
Wykres 225. Oczyszczalnie ścieków na wsi w 2012 r.
Opracowanie własne na podstawie Ochrona środowiska 2013, GUS, Warszawa 2013
W 2012 r. na wsi, w województwie podkarpackim długość zbiorczej sieci wodociągowej wynosiła 11 980,8 km (8 miejsce w kraju), jednocześnie długość zbiorczej sieci kanalizacyjnej wynosiła 11 911,8 km (1 miejsce w kraju).
Wykres 226. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna na wsi w 2012 r. (km)
Opracowanie własne na podstawie: Ochrona środowiska 2013, GUS, Warszawa 2013
W 2014 r. długość sieci wodociągowej rozdzielczej wyniosła w podkarpackim 14 409,2 km (11 miejsce w kraju), a przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych 321 tys. sztuk (8 miejsce w kraju). Długość sieci kanalizacyjnej w województwie podkarpackim wynosiła 15 679,2 km (1 miejsce w kraju), a liczba przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych 263,9 tys. sztuk (5 miejsce w kraju).
Wykres 227. Długość sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w 2014 r. (km)
Opracowanie własne na podstawie: Ochrona środowiska 2015, GUS, Warszawa 2015
Największa presja sektora komunalnego na odprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych obejmuje duże rzeki tj. San, Wisłok i Wisłokę. Są one odbiorcami ścieków
z licznych ośrodków miejsko-przemysłowych województwa. Należą do nich takie miasta jak: Rzeszów, Leżajsk, Jarosław, Krosno, Mielec, Dębica, Stalowa Wola, Jasło, Sanok, Tarnobrzeg czy Łańcut.
Na obszarze województwa podkarpackiego wydzielono 169 jednostek osadniczych o RLM (Równoważna Liczba Mieszkańców) ≥ 2000, ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych, w których działają 142 biologiczne oczyszczalnie ścieków. Ścieki oczyszczane są wysokosprawnymi metodami, co w znacznym stopniu pozwala ograniczyć emisję ładunków zanieczyszczeń do wód. Największy wzrost ilości oczyszczanych ścieków odnotowuje się w miastach: Rzeszów, Przemyśl, Mielec, Dębica, Jasło i Tarnobrzeg.
Zakłady przemysłowe zlokalizowane w powiecie tarnobrzeskim oraz miastach: Tarnobrzeg, Stalowa Wola, Rzeszów, Dębica, Jasło, Mielec i Jedlicze, wytwarzają ponad 80% objętości ścieków przemysłowych w regionie, wymagających oczyszczania. W 2010 r. sektor przemysłowy odprowadził do wód ok. 17,2 hm3 oczyszczonych ścieków.
Emisja ścieków z sektora przemysłowego istotnie zmniejszyła się w powiecie tarnobrzeskim oraz w miastach: Tarnobrzeg, Stalowa Wola, Rzeszów i Dębica. Wzrost ilości ścieków wymagających oczyszczania odnotowano natomiast w Jaśle (zakłady przemysłowe: Lotos Jasło S.A., ZTS Gamrat S.A.), Mielcu (Euro - Eko Sp. z o.o.) i Jedliczu (Rafineria Nafty Jedlicze S.A.).
Na obszarze województwa podkarpackiego istnieją 32 zakłady przemysłowe posiadające oczyszczalnie ścieków i odprowadzające ścieki bezpośrednio do wód powierzchniowych własnymi systemami kanalizacyjnymi.
Z analizy danych wynika, że ilość ścieków komunalnych wymagających oczyszczenia odprowadzanych do środowiska wzrosła, przez co doszło do obniżenia emisji ścieków nieoczyszczonych, natomiast z sektora przemysłowego ilość ścieków wymagających oczyszczenia maleje.
W 2011 r. na postawie danych GUS, w województwie podkarpackim ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków stanowiła 66,2% ludności ogółem. Był to odsetek nieco powyżej średniej krajowej (Polska=65,70%). Najmniej ludności korzystało z oczyszczalni ścieków w województwie świętokrzyskim (51,10%). W kolejnych dwóch województwach: lubelskim i małopolskim odsetek ten wynosił poniżej 57% mieszkańców tych województw (odpowiednio 53,30% i 56,90%). Najwięcej mieszkańców, ponad 80%, korzystało z oczyszczalni ścieków w województwach: zachodniopomorskim i pomorskim (odpowiednio 80,30% i 80,80%). W trzech województwach: dolnośląskim, śląskim i warmińsko-mazurskim ponad 72% mieszkańców każdego z województw (odpowiednio: 76,80%, 72,80% i 72,10%) korzystało z oczyszczalni ścieków.
Wykres 228. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w ludności ogółem w 2011 r. (w % )
W kolejnych latach odsetek ludności w województwie podkarpackim korzystającej z oczyszczalni ścieków wzrastał. W 2012 r. wynosił 68,7%, w 2013 r. 69,9%, a w 2014 r. 71,5%.
4.2.4. BIORÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA
Ochrona przyrody pozostaje w centrum uwagi społeczeństw, jak również rządów większości krajów Europy. Polskie zasoby przyrodniczo-krajobrazowe są zaliczane do jednych z bogatszych na kontynencie. W celu ich ochrony przed degradacją, ustanowiono różne formy ochrony prawnej i przestrzennej. W rezultacie tych działań, 32,4% powierzchni Polski (3 pozycja w Europie) jest objęte ochroną przyrodniczo-krajobrazową. Liderem pod tym względem pozostaje Słowacja, której ponad 36% powierzchni obejmują różne formy ochrony.
Województwo podkarpackie w porównaniu z innymi regionami, charakteryzuje się cennymi walorami przyrodniczymi oraz dobrym stanem ich zachowania na tle ogólnej kondycji takich zasobów w Polsce, jak i w dużej części Europy.
Teren województwa obejmuje swoim zasięgiem 4 odrębne krainy fizjograficzne, co powoduje znaczne zróżnicowanie klimatyczne i sprzyja różnorodności flory i fauny. Północną część województwa zajmuje Kotlina Sandomierska (obszar na ogół wyrównany, lekko pofałdowany, o wzniesieniach względnych rzędu kilku do kilkudziesięciu metrów), część środkową Pogórze Środkowobeskidzkie - zaczyna się na ogół progiem wzniesionym 150-200 m n.p.m. ponad obniżeniami przedkarpackimi i dalej na południe tworzy pas wzgórz łagodnych i szerokich, wyniesionych do około 350–400 m n.p.m. Część południową obejmują góry Beskidu Niskiego - niewysokie pasmo górskie o wysokościach do 850 m n.p.m., ze śródgórskimi obniżeniami, a także góry Bieszczady z najwyższym wzniesieniem w województwie - Tarnicą – 1 346 m n.p.m. Od strony północno – wschodniej do Kotliny Sandomierskiej przylega fragment pasma wzniesień Roztocza i Wyżyny Lubelskiej, a od północno– zachodniej Wyżyna Kielecko –Sandomierska i Niecka Nidziańska. Z racji swojego położenia obszar województwa podkarpackiego cechuje się zróżnicowaniem rzeźby terenu; różnica między najwyższymi wzniesieniami a miejscami najniżej położonymi wynosi ponad 1000 m.
Na podstawie podziału fizjograficznego Kondrackiego (2000) teren województwa podkarpackiego leży w obrębie, aż 22 mezoregionów, wchodzących w skład 2 podobszarów, 3 prowincji, 6 podprowincji i 8 makroregionów.
Województwo podkarpackie należy do najbardziej zalesionych w kraju, a lasy zaliczane są do jego strategicznych zasobów. Są cenne zarówno pod względem przyrodniczym, jak i gospodarczym.
Mapa 66. Rozkład lesistości Polski według województw
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie na podstawie danych GUS
Lasy województwa rozmieszczone są nierównomiernie, a w gminach położonych na południu województwa często stanowią dominujący sposób użytkowania gruntów. Duże i zwarte kompleksy leśne występują głównie w południowej i północnej części regionu.
Województwo podkarpackie charakteryzuje również, oprócz różnorodnych ekosystemów typowo leśnych, szereg innych siedlisk przyrodniczych, najczęściej dobrze zachowanych np. półnaturalne łąki i pastwiska, zbiorowiska nadrzeczne i inne. Występuje tu również ważna, niespotykana w innych rejonach kraju, grupa wschodniokarpackich zespołów roślinnych i roślin. Obecna jest również dość liczna grupa chronionych i rzadkich roślin i zwierząt, z których niektóre mają jedyne, naturalne miejsce występowania w Polsce. Ze 114 obecnie występujących w Polsce gatunków kręgowców wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt co najmniej 57 rozmnaża się w regionie, w tym, co najmniej 13 gatunków ssaków, 29 ptaków (możliwe jest gniazdowanie dalszych 10 gatunków), 2 gadów, 3 płazów i 10 ryb.
Wśród chronionych gatunków ssaków występujących w regionie, zwracają uwagę dwie grupy. Pierwszą z nich są duże drapieżniki, takie jak: ryś, żbik, wilk i niedźwiedź, których regionalne populacje w Podkarpackim stanowią trzon ich populacji krajowych. Drugą grupę stanowią nietoperze – na terenie województwa występuje kilka bardzo rzadkich ich gatunków. Ważne miejsce w populacji dużych ssaków zajmuje introdukowany w regionie żubr. Bogaty i zróżnicowany jest świat ptaków. Na terenie województwa podkarpackiego występują silne populacje (w skali kraju) chronionych gatunków (m.in. orlik krzykliwy, orzeł przedni, pustułka, puszczyk uralski). Stwierdzono tu również lęgi rzadkich gatunków chronionych (m.in.: bączka, kani czarnej, błotniaka łąkowego czy cietrzewia).
Województwo podkarpackie przez swoje warunki siedliskowe i klimatyczne jest bardzo atrakcyjnym obszarem dla wielu gatunków gadów i płazów. Występują tu tak rzadkie chronione gatunki jak: gniewosz plamisty, wąż eskulapa i żaba zwinka, zwana też żabą dalmatyńską. W pasie pogórza i gór, powszechnie występują charakterystyczne dla tych regionów salamandra plamista i traszka karpacka.
Rzeki regionu, w szczególności rzeka San, są miejscem występowania wielu gatunków ryb, w tym bardzo rzadkich gatunków chronionych jak: głowacica, różanka, kiełb Kesslera (jedyne stanowisko w Polsce).
Najcenniejsze pod względem przyrodniczym tereny obejmowane są różnorodnymi formami ochrony (zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody).
W Polsce są to dwa niezależne systemy ochrony przyrody: krajowy System Obszarów Chronionych (KSOCh) i Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000.
Europejska Sieć „Natura 2000” jest systemem ochrony zagrożonych składników bioróżnorodności kontynentu europejskiego, wdrażanym przez Unię Europejską od 1992 r. Aktualnie obszary objęte siecią, pokrywają 17,5% terenów Unii Europejskiej i 19,4% terenu Polski . Nadrzędnym celem istnienia sieci obszarów chronionych „Natura 2000” jest skuteczna ochrona różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, realizowana poprzez aktywne działania na rzecz najbardziej zagrożonych siedlisk i gatunków wskazanych w Dyrektywach: Ptasiej i Siedliskowej. Bezpośrednim celem ochrony obszarowej prowadzonej w ramach sieci „Natura 2000” jest utrzymanie lub odtworzenie tzw. korzystnego statusu ochronnego (nazywanego też „właściwym” stanem ochrony) gatunków i siedlisk, dla ochrony których powołany został dany obszar.
W ramach Krajowego Systemu Obszarów Chronionych na terenie województwa podkarpackiego utworzono następujące formy ochrony przyrody:
a) 2 parki narodowe wraz z otulinami (Bieszczadzki PN, Magurski PN). Pod względem powierzchni objętej parkami narodowymi, województwo podkarpackie zajmuje drugie miejsce w kraju;
b) 94 rezerwaty przyrody (pod względem powierzchni województwa objętej ochroną tą formą województwo zajmuje 6 miejsce w kraju; średnia powierzchnia rezerwatu w regionie jest stosunkowo duża i wynosi około 115 ha);
c) 10 parków krajobrazowych (pod względem powierzchni takich parków woj. podkarpackie zajmuje pierwsze miejsce w kraju; a forma ta zajmuje około 15,7 % jego powierzchni);
d) 13 obszarów chronionego krajobrazu obejmuje ochroną tereny o wyróżniającym się krajobrazie, zróżnicowanych ekosystemach oraz wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. Sposób zagospodarowania tych systemów powinien zapewnić stan równowagi ekologicznej;
e) 1 375 pomników przyrody (GUS 2012 r.) obejmujące pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie;
f) 359 użytków ekologicznych obejmujących zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania;
g) 27 stanowisk dokumentacyjnych stanowiących niewyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmentów eksploatowanych i nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych;
h) 9 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych obejmujących fragmenty krajobrazu naturalnego
i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne;
i) ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin, grzybów i zwierząt oraz ich siedlisk, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej.
Europejską Siecią „Natura 2000” na terenie województwa objęto:
a) 8 obszarów specjalnej ochrony ptaków o łącznej powierzchni ok. 507 773,4 ha, co stanowi 28,5% powierzchni województwa;
b) 54 obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (ochrona siedlisk), o łącznej powierzchni ok.
232 971 ha;
c) 1 obszar zapewniający zarówno specjalną opiekę ptaków, jak również mający znaczenie dla Wspólnoty, ze względu na ochronę siedliska o powierzchni ok. 111 520 ha.
Mapa 67. Obszary Natura 2000
Źródło: Podkarpackie Biuro Planowania Przestrzennego w Rzeszowie
W ramach sieci Natura 2000, na terenie województwa podkarpackiego wyznaczono 62 obszary ochrony ptaków oraz ochrony siedlisk (o łącznej powierzchni ok. 747 744 ha). Z racji tego, że część tych obszarów nakłada się na siebie faktycznie zajmują one mniejszą powierzchnię 570 860 ha, co stanowi ok. 32% obszaru województwa.
W województwie podkarpackim funkcjonuje również Międzynarodowy Rezerwat Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Utworzony został na pograniczu Polski, Słowacji i Ukrainy. Polską część rezerwatu tworzą: Bieszczadzki Park Narodowy, Ciśniańsko – Wetliński Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Doliny Sanu, po stronie słowackiej: Park Narodowy Połoniny, a po stronie ukraińskiej: Użański Park Narodowy i Nadsański Regionalny Park Krajobrazowy. Rezerwaty biosfery (MAB) ustanawiane są przez UNESCO w ramach programu Człowiek i Biosfera. Tworzone są w celu ochrony reprezentatywnych fragmentów naturalnych biomów, unikatowych zespołów roślin i zwierząt wraz z ich ostojami, przykładowych jednostek fizjograficznych i krajobrazowych będących rezultatem tradycyjnego gospodarowania w harmonii z przyrodą, a także ekosystemów antropogenicznych i przekształconych, które mogą być w znacznej mierze przywrócone do stanu naturalnego.
W 2011 r. powierzchnia obszarów chronionych w województwie podkarpackim wyniosła 797,6 tys. ha (na podst. danych GUS). Największa powierzchnia obszarów prawnie chronionych – powyżej 1 mln ha, występowała w województwie warmińsko-mazurskim i mazowieckim. Obszary
w tych dwóch województwach stanowiły łącznie ponad 20% obszarów prawnie chronionych w kraju. Najmniejsza powierzchnia – poniżej 280 tys. ha występowała natomiast w województwach i opolskim i śląskim, w których łącznie, stanowiły one nieco powyżej 5,2% obszarów prawnie chronionych
w kraju.
Wykres 229. Powierzchnia obszarów prawnie chronionych w 2011 r. (GUS)
Wykres 230. Udział powierzchni obszarów prawnie chronionych w poszczególnych województwach w ogólnej powierzchni obszarów prawnie chronionych (%).
W kolejnym roku powierzchnia obszarów prawnie chronionych w województwie podkarpackim nie zmieniła się. W 2013 r. powierzchnia ta wzrosła do 800,56 tys. ha, a w 2014 r. do 800,7 tys. ha.
Liczba zatwierdzonych planów ochrony i planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 oraz ilość planów ochrony dla rezerwatów przyrody w 2012 r. w województwie podkarpackim wynosiła 0 szt. (na podst. danych RDOŚ w Rzeszowie). Również w 2013 r. takich planów było 0 szt. W 2014 r. takich planów było już 11 szt.
Powierzchnia obszarów chronionych objęta planami zadań ochronnych i planami ochrony dla obszarów Natura 2000 oraz powierzchnia rezerwatów przyrody objęta planami ochrony dla rezerwatów przyrody w 2012 r. w województwie podkarpackim wyniosła 0 km2 (na podst. danych RDOŚ w Rzeszowie). Podobnie było w 2013 r. W 2014 r. powierzchnia form ochrony przyrody objęta planami wyniosła 16 002,31 km2.
Suma powierzchni obszarów chronionych (Natura 2000 i rezerwaty przyrody) objęta działaniami ochronnymi w 2012 r. w województwie podkarpackim wyniosła 738,78 km2 (na podst. danych RDOŚ w Rzeszowie). W 2013 r. powierzchnia ta uległa zwiększeniu do 905,64 km2, a w kolejnym wzrosła
o 0,1142 wynosząc tym samym 905,75 km2.
Wskaźniki monitorujące Strategię rozwoju województwa – PODKARPACKIE 2020 dla priorytetu OCHRONA ŚRODOWISKA
*Na podstawie zobowiązań nałożonych na Polskę przez UE.
**Liczba zatwierdzonych planów ochrony i planów zadań ochronnych dla obszarów natura 2000 oraz liczba planów ochrony dla rezerwatów przyrody.
***Powierzchnia obszarów chronionych objęta planami zadań ochronnych i planami ochrony dla obszarów Natura 2000 oraz powierzchnia rezerwatów przyrody objęta planami ochrony dla rezerwatów przyrody.
****Suma powierzchni obszarów chronionych (Natura 2000 i rezerwaty przyrody) objęta działaniami ochronnymi.
Aktualizacja wskaźników „Strategii rozwoju województwa – Podkarpackie 2020”
